საქმის ნომერი: 2ბ/1385-17
საქმეთა კატეგორიები: სამოქალაქო სამართალი,
სასამართლო: თბილისის სააპელაციო სასამართლო
მოსამართლე: ქეთევან მესხიშვილი,
გადაწყვეტილების სახე: განჩინება
კანონიერი ძალა: გასაჩივრდა, საჩივარი განუხილველი დარჩა, შესულია კანონიერ ძალაში
ინსტანციური ისტორია: ას-1564-2018
მითითებული გადაწყვეტილებები:
მიმთითებელი გადაწყვეტილებები:
რეზიუმე: სასამართლომ დაადგინა, რომ საზიარო უფლების გაუქმება, როდესაც ეს ხდება ნატურით გაყოფის გზით, ნიშნავს თანასაკუთრების რეჟიმიდან ინდივიდუალური საკუთრების რეჟიმზე გადასვლას, რაც გამორიცხავს საზიარო საგნის ისე გაყოფას, რომ ნივთის გარკვეულ ნაწილზე ინდივიდუალური საკუთრება, ხოლო სხვა ნაწილზე საერთო საკუთრება ვრცელდებოდეს.
ციტირებისთვის: თბილისის სააპელაციო სასამართლო, განჩინება, საქმე №2ბ/1385-17 (2018-05-21), www.temida.ge
საქმის № 2ბ/1385-17

განჩინება
საქართველოს სახელით
       21 მაისი, 2018 წელი
თბილისი
თბილისის სააპელაციო სასამართლო

შემდეგი შემადგენლობით:
მოსამართლე:
ქეთევან მესხიშვილი

სხდომის მდივანი – ნინო სოლომნიშვილი

აპელანტი - მ. გ.

წარმომადგენელი - ა. ბ.

მოწინააღმდეგე მხარე - გ. ნ., ლ. ქ., ზ. ნ., ო. კ., შ. ს.

წარმომადგენელი - ხ. ხ., ლ. ქ.

გასაჩივრებული გადაწყვეტილება – თბილისის საქალაქო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიის 2017 წლის 17 იანვრის გადაწყვეტილება

აპელანტის მოთხოვნა – გასაჩივრებული გადაწყვეტილების გაუქმება და ახალი გადაწყვეტილების მიღება

დავის საგანი – საზიარო უფლების გაუქმება

ა ღ წ ე რ ი ლ ო ბ ი თ ი ნ ა წ ი ლ ი

1. მ. გ.-მ თბილისის საქალაქო სასამართლოს მიმართა, ქ. თბილისი, დ.-ს ქუჩა NXX-ში მდებარე უძრავ ქონებაზე ნატურით გამოყოფის გზით საზიარო უფლების გაუქმება და მ. გ.-ს ლ. „ა-ში“ მდებარე ფართიდან მის მიერ რეალურად დაკავებული ნაწილის გამოყოფა მოითხოვა.

2. მოპასუხეებმა სარჩელი არ ცნეს.

3. თბილისის საქალაქო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიის 2017 წლის 17 იანვრის გადაწყვეტილებით მ. გ.-ს სარჩელი გ. ნ.-ის, ლ. ქ.-ის, ზ. ნ.-ის, ო. კ.-სა და შ. ს.-ის მიმართ უძრავი ქონების ნატურით გაყოფის გზით საზიარო უფლების გაუქმების შესახებ არ დაკმაყოფილდა.

4. აღნიშნული გადაწყვეტილება მ. გ.-მ სააპელაციო წესით გაასაჩივრა, მისი გაუქმება და ახალი გადაწყვეტილების მიღებით სასარჩელო მოთხოვნის დაკმაყოფილება მოითხოვა.

ს ა მ ო ტ ი ვ ა ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი

სააპელაციო პალატა დადგენილად მიიჩნევს საქმის გადაწყვეტისთვის მნიშვნელობის მქონე შემდეგ ფაქტობრივ გარემოებებს:

5. უძრავი ქონების, მდებარე, ქ. თბილისი, დ.-ს ქუჩა XX, ს/კ xx.xx.xx.xxx.xxx თანამესაკუთრეებს მ. გ., გ. ნ., ლ. ქ., ზ. ნ., ო. კ., შ. ს. წარმოადგენენ. მათი წილები შემდეგი სახითაა განსაზღვრული:

ლ. ქ.-ის სახელზე რეგისტრირებულია ლ. „ა-ში“ ნაგებობა №X, №Y და №Z საერთო სასარგებლო ფართობით - 138.53 კვ.მ. დამხმარე ფართი 58.88 კვ.მ. (მათ შორის საცხოვრებელი ფართობით 79.65 კვ.მ.- დან 3/12 ნაწილი) სამეურნეო ფართობის გარდა;

მ. გ.-ს ლ. „ა-ში“ ნაგებობა №X, №Y და №Z საერთო სასარგებლო ფართობი - 138.53 კვ.მ (მათ შორის საცხოვრებელი ფართობი 79.65 კვ.მ. და დამხმარე ფართი 58.88 კვ.მ. სამეურნეო ფართობის გარეშე) და ნაგებობა №A, №B და №C-ის (ლ. „ბ“) საერთო ფართით - 45.79 კვ.მ-ის 3/12 ნაწილი აქვს რეგისტრირებული.

ო. კ.-ს ლ. „ბ-ში“ ნაგებობა №A, №B და №C საერთო ფართით - 45.79 კვ.მ-დან 3/12 ნაწილი აქვს რეგისტრირებული.

გ. ნ.-ს (დ. შ.) ლ. „ა-ში“ ნაგებობა №X, №Y და №Z საერთო სასარგებლო ფართობით - 138.53 კვ.მ (მათ შორის საცხოვრებელი ფართობი 79.65 კვ.მ., დამხმარე ფართი 58.88 კვ.მ.) და სამეურნეო ფართობი 93.58 კვ.მ-დან 3/24 ნაწილი აქვს რეგისტრირებული.

ზ. ნ.-ს ლ. „ა-ში“ ნაგებობა №X, №Y და №Z საერთო სასარგებლო ფართობით - 138.53 კვ.მ (მათ შორის საცხოვრებელი ფართობი 79.65 კვ.მ. და დამხმარე ფართი 58.88 კვ.მ.-დან 9/24 ნაწილი, სამეურნეო ფართობი - 93.58 კვ.მ-დან 15/24 ნაწილი) და ლ. „გ-ში“ ნაგებობა №xx საერთო ფართი - 17.60 კვ.მ აქვს რეგისტრირებული.

შ. ს.-ს ლ. „ბ-ში“ ნაგებობა №A, №B და №C საერთო ფართით - 45.79 კვ.მ-დან 6/12 ნაწილი აქვს რეგისტრირებული (ს.ფ. 15-19).

6. სსიპ ლევან სამხარაულის სახელობის სასამართლო ექსპერტიზის ეროვნული ბიუროს 2011 წლის 30 სექტემბრის საექსპერტო დასკვნის თანახმად, ქ. თბილისში, დ.-ს ქუჩა NXX, ლ. „ა-ში“ საზიარო უფლების გაუქმება მესაკუთრეთა ფაქტობრივად დაკავებული ფართის გათვალისწინებით, ღირებულებისა და დანიშნულების შემცირების გარეშე, ისე, რომ მხარეებს დარჩეთ ამონაწერში მათ სახელზე აღრიცხული ფართები, დამოუკიდებელ მფლობელობაში შეუძლებელია (ს.ფ. 20-25).

7. სსიპ ლევან სამხარაულის სახელობის სასამართლო ექსპერტიზის ეროვნული ბიუროს 2016 წლის 5 მაისის დასკვნის შესაბამისად, ქ. თბილისში, დ.-ს ქუჩა NXX-ში მდებარე საცხოვრებელი სახლიდან მ. გ.-ს კუთვნილი ფართის გამოყოფა სხვა მესაკუთრეებისგან სრული იზოლირებით, ფუნქციური ღირებულების შემცირების გარეშე, ისე რომ არ დაირღვეს სამშენებლო ნორმებისა და წესების მოთხოვნები, შესაძლებელია იმ შემთხვევაში, თუ ცარიელი მიწის ნაკვეთი (ეზო) დარჩება საერთო სარგებლობაში. მ. გ.-ს მიერ დაკავებული ფართი არ დაკარგავს იმ ფუნქციას და მნიშვნელობას, რასაც ის გამიჯვნამდე ასრულებდა (ს.ფ 107-112).

8. სააპელაციო სასამართლო მიიჩნევს, რომ ქ. თბილისში, დ.-ს ქუჩა NXX-ში მდებარე თანასაკუთრებაში არსებული საცხოვრებელი სახლიდან მ. გ.-ს კუთვნილი ფართის ნატურით გამოყოფის გზით საზიარო უფლების გაუქმება შეუძლებელია. საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 149-ე მუხლის თანახმად, უძრავ ნივთებს მიეკუთვნება მიწის ნაკვეთი მასში არსებული წიაღისეულით, მიწაზე აღმოცენებული მცენარეები, ასევე შენობა-ნაგებობანი, რომლებიც მყარად დგას მიწაზე. საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 150-ე მუხლის პირველი ნაწილის მიხედვით, ნივთის შემადგენელი ნაწილი, რომლის გამოცალკევებაც შეუძლებელია მთლიანი ნივთის ან ამ ნაწილის განადგურების ანდა მათი დანიშნულების მოსპობის გარეშე (ნივთის არსებითი შემადგენელი ნაწილი), ცალკე უფლების ობიექტად შეიძლება იყოს მხოლოდ კანონით გათვალისწინებულ შემთხვევებში. ამავე მუხლის მე-2 ნაწილის თანახმად, მიწის ნაკვეთის არსებით შემადგენელ ნაწილს განეკუთვნება შენობა-ნაგებობანი და ნივთები, რომლებიც მყარადაა დაკავშირებული მიწასთან და არ არის გამიზნული დროებითი სარგებლობისათვის, რაც ხელშეკრულებითაც შეიძლება განისაზღვროს.

9. საზიარო უფლება, სამოქალაქო კოდექსის მიხედვით, განეკუთვნება კანონისმიერ ვალდებულებათა ურთიერთობების კატეგორიას. სამოქალაქო კოდექსის 173-ე მუხლის პირველი ნაწილის თანახმად, საერთო (თანაზიარი და წილადი) საკუთრება წარმოიშობა კანონის ძალით ან გარიგების საფუძველზე. ამდენად, საზიარო უფლების მოწილეებს უფლებები და ვალდებულებები კანონიდან წარმოეშობათ და მათ შორის ურთიერთობები კანონით წესრიგდება. მოცემულ შემთხვევაში, როგორც გამოირკვა მოდავე მხარეები არიან უძრავი ქონების თანამესაკუთრეები, რომელიც წარმოადგენს საზიარო უფლების ობიექტს და მხარეები ერთმანეთთან კანონისმიერ ვალდებულებით-სამართლებრივ ურთიერთობაში იმყოფებიან.

საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 953-ე მუხლის თანახმად, თუ უფლება რამდენიმე პირს ერთობლივად ეკუთვნის, მაშინ გამოიყენება საზიარო უფლებების თავის წესები, თუკი კანონიდან სხვა რამ არ გამომდინარეობს.

10. საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 961-ე მუხლის პირველი ნაწილის თანახმად, თითოეულ მოწილეს შეუძლია ნებისმიერ დროს მოითხოვოს საზიარო უფლების გაუქმება. კანონმდებლის ნება ნათელი და ცალსახაა, საზიარო უფლების მქონე პირს ნებისმიერ დროს შეუძლია, მოითხოვოს თავისი იდეალური წილის რეალურად გამოყოფა. ერთადერთი შეზღუდვა, რასაც კანონმდებელი აღნიშნული უფლების რეალიზაციის მიზნებისათვის აწესებს არის ის, რომ საზიარო უფლების მქონე პირის უფლებით, გააუქმოს საზიარო საკუთრება, სხვათანაზიარი მესაკუთრის საკუთრების უფლების ხელშეუვალობა არ უნდა შეელახოს. სწორედ ამიტომ, სამოქალაქო კოდექსის 963-ე მუხლი ნატურით გაყოფის გზით საზიარო უფლების გაუქმებას დასაშვებად მიიჩნევს მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ საზიარო საგანი შეიძლება დაიყოს ერთგვაროვან ნაწილებად ღირებულების შემცირების გარეშე.

საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 963-ე მუხლის თანახმად, საზიარო უფლება უქმდება ნატურით გაყოფისას, თუ საზიარო საგანი შეიძლება ერთგვაროვან ნაწილებად ღირებულების შემცირების გარეშე დაიყოს. სასამართლო განმარტავს, რომ დასახელებული ნორმა მიუთითებს ორ აუცილებელ პირობაზე, კერძოდ, საზიარო უფლება უქმდება საზიარო საგნის (საგნების) ნატურით გაყოფისას მხოლოდ იმ შემთხვევაში თუ: 1. საზიარო საგანი (საგნები) შეიძლება დაიყოს ერთგვაროვან ნაწილებად; 2. ამგვარი დაყოფის შედეგად არ მცირდება ნივთის ღირებულება. როგორც პირველი, ასევე მეორე ელემენტი უნდა არსებობდეს ერთდროულად/კუმულატიურად იმისათვის, რათა დადგეს ამ ნორმით გათვალისწინებული იურიდიული შედეგი, ამასთან, ორივე შემთხვევაში ნატურით გამოყოფილმა საგანმა არ უნდა დაკარგოს ის დანიშნულება, რასაც ასრულებდა გაყოფამდე. ამდენად, სამოქალაქო კოდექსის 963-ე მუხლი მხოლოდ იმ შემთხვევაში ითვალისწინებს საგნის ნატურით გაყოფის შესაძლებლობას, თუ იგი თავის ფუნქციონალურ დანიშნულებას არ დაკარგავს. ღირებულებაში ნივთის საბაზრო ღირებულება (ფასი) კი არ იგულისხმება, არამედ მოიაზრება მისი საგნობრივი (ფუნქციონალური) დანიშნულება, რომლის შემცირება ნივთის გაყოფამ არ უნდა გამოიწვიოს. ნატურით გასაყოფმა საგანმა არ უნდა დაკარგოს ის დანიშნულება, რასაც ის ასრულებს გაყოფამდე, ე.ი. არ უნდა წაერთვას ის ფუნქცია და მნიშვნელობა. [იხ. საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ერთგვაროვანი პრაქტიკა საქმეებზე: 2015 წლის 19 მარტი, საქმე № ას-1148-1094-2014, 2014 წლის 31 ივლისი საქმე № ას-67-65-2014, 2013 წლის 15 აპრილი, საქმე № ას-1653-1550-2012, 2012 წლის 8 ოქტომბერი საქმე № ას-1089-1020-2012, 2012 წლის 17 სექტემბერი საქმე № ას-932-875-2012, 2013 წლის 4 თებერვალი საქმე № ას-1665-1562-2012. ]


11. განსახილველ შემთხვევაში, საქმეში სსიპ ლევან სამხარაულის სახელობის ექსპერტიზის ეროვნული ბიუროს ორი დასკვნაა წარმოდგენილი. 2011 წლის 30 სექტემბრით დათარიღებულ საექსპერტო დასკვნაში აღნიშნულია, რომ ქ. თბილისში, დ.-ს ქუჩა NXX, ლ. „ა-ში“ საზიარო უფლების გაუქმება მესაკუთრეთა ფაქტობრივად დაკავებული ფართის გათვალისწინებით ღირებულებისა და დანიშნულების შემცირების გარეშე ისე, რომ მხარეებს დარჩეთ ამონაწერში მათ სახელზე აღრიცხული ფართები დამოუკიდებელ მფლობელობაში შეუძლებელია (ს.ფ. 20-25). რაც შეეხება 2016 წლის 05 მაისის დასკვნას, მასში მოყვანილი მსჯელობა შინაარსობრივად იდენტურია პირველად წარდგენილი საექსპერტო დასკვნისა, თუმცა, მიუთითებს, რომ ტექნიკური თვალსაზრისით, ქ. თბილისში, დ.-ს ქუჩა NXX-ში მდებარე საცხოვრებელი სახლიდან მ. გ.-ს კუთვნილი ფართის გამოყოფა სხვა მესაკუთრეებისგან სრული იზოლირებით, ფუნქციური ღირებულების შემცირების გარეშე ისე, რომ არ დაირღვეს სამშენებლო ნორმებისა და წესების მოთხოვნები, შესაძლებელია იმ შემთხვევაში, თუ ცარიელი მიწის ნაკვეთი (ეზო) საერთო სარგებლობაში დარჩება. ასეთი გამიჯვნის შემთხვევაში მ. გ.-ს მიერ დაკავებული ფართი იმ ფუნქციასა და მნიშვნელობას, რასაც ის გამიჯვნამდე ასრულებდა, არ დაკარგავს.

სასამართლო განმარტავს, რომ საზიარო უფლების გაუქმება კანონით გარანტირებული უფლებაა. თუმცა, საზიარო უფლების გაუქმება ნატურით გაყოფის გზით დაუშვებელია, თუ შეუძლებელია ყველა თანამესაკუთრის საკუთრების უფლების ღირებულების შენარჩუნება საკუთარი იდეალური წილის შესაბამისად. მხოლოდ ერთი თანამესაკუთრის იდეალური წილის იმგვარი გამოყოფა, რომლითაც დაცულია ამ უკანასკნელის საზიარო საგნის გაყოფამდე არსებული მდგომარეობა (ღირებულება), საზიარო უფლების გაუქმებას ნატურით გაყოფის გზით საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 963-ე მუხლის კონტექსტში ლეგიტიმურს არ ხდის, თუ დაცული და შენარჩუნებული არ არის სხვა თანამესაკუთრეთა იდეალური წილის მდგომარეობა (ღირებულება). აღნიშნული ნორმის შინაარსიდან დგინდება, რომ საზიარო საგნის გაყოფა მხოლოდ იმ შემთხვევაშია შესაძლებელი, თუ იგი გაყოფის შედეგად არცერთი თანამესაკუთრისთვის არ დაკარგავს თავის ფუნქციონალურ და სამომხმარებლო დანიშნულებას, რაშიც ობიექტის გაყოფამდე არსებული საყოფაცხოვრებო დანიშნულება იგულისხმება.

მიუხედავად იმისა, რომ მითითებული დასკვნის შესაბამისად, ექსპერტმა დასაშვებად მიიჩნია მ. გ.-ს მიერ ფაქტობრივად დაკავებული ფართის რეალური გამოყოფა, სასამართლო აღნიშნულ გაყოფას არ მიიჩნევს საზიარო საგნის ნატურით იმგვარ გაყოფად, რომელსაც საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 963-ე მუხლი და სასამართლოს ერთგვაროვანი პრაქტიკა დასაშვებად მიიჩნევს. მოცემულ შემთხვევაში, აღნიშნული გაყოფით მართალია, დაცულია მ. გ.-ს ინტერესი საზიარო საგნის ნატურით გაყოფასთან დაკავშირებით, თუმცა, ექსპერტიზის მეორე დასკვნა სხვა თანამესაკუთრეების უფლების იდენტური დაცვის შესაძლებლობაზე საერთოდ არ საუბრობს, ხოლო ექსპერტიზის პირველი დასკვნა თანამესაკუთრეების ფაქტობრივად დაკავებული ფართების ერთგვაროვან ნაწილებად გამოყოფს შესაძლებლობას გამორიცხავს.

12. განსახილველ შემთხვევაში წარდგენილი საექსპერტო დასკვნების შეჯერებისა და მათი შესწავლის შედეგად ცალსახად დგინდება, რომ სადავო საზიარო უფლების გამიჯვნა სამოქალაქო კოდექსის 963-ე მუხლით დადგენილი წესების დაცვით შეუძლებელია. სააპელაციო სასამართლო მნიშვნელოვნად მიიჩნევს ყურადღება გაამახვილოს გარემოებაზე მასზედ, რომ ექსპერტიზის დასკვნაში მითითებული ცარიელი მიწის ნაკვეთი (ეზო), სამოქალაქო კოდექსის 150-ე მუხლის მიზნებისთვის უძრავი ნივთის არსებით შემადგენელ ნაწილს წარმოადგენს. გარდა ამისა, არსებობს საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მიერ დადგენილი ერთგვაროვანი პრაქტიკის თანახმად, საზიარო უფლების ნატურით გაყოფა იმ პირობით, რომ მისი ნაწილი კვლავ თანამესაკუთრეების საერთო სარგებლობაში დარჩეს შეუძლებელია. ამდენად, საზიარო უფლების გაუქმება, როდესაც ეს ხდება ნატურით გაყოფის გზით, ნიშნავს თანასაკუთრების რეჟიმიდან ინდივიდუალური საკუთრების რეჟიმზე გადასვლას, ანუ დაუშვებელია საზიარო საგანი ისე გაიყოს, რომ ნივთის გარკვეულ ნაწილზე ინდივიდუალური საკუთრება, ხოლო სხვა ნაწილზე საერთო საკუთრება ვრცელდებოდეს.

ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, მოცემულ შემთხვევაში პრობლემურია არა მხოლოდ ის ფაქტი, რომ პირველი ექსპერტიზის დასკვნით საზიარო უფლების გამიჯვნა სრულად გამორიცხულია, ხოლო მეორე ექსპერტიზის დასკვნა მხოლოდ აპელანტის მიერ დაკავებული ფართის გამიჯვნის შესაძლებლობაზე საუბრობს, ისე რომ არ აკეთებს დასკვნებს სხვა თანამესაკუთრეების საკუთრების იდენტურ მდგომარეობაზე, არამედ ისიც, რომ თანასაკუთრების ამგვარი გაყოფის პირობებშიც კი, ცარიელი მიწის ნაკვეთი (ეზო), რომელიც უძრავი ქონების არსებით შემადგენელ ნაწილს წარმოადგენს და ცალკე უფლების ობიექტად შეიძლება მხოლოდ კანონით პირდაპირ განსაზღვრულ შემთხვევაში დარეგისტრირდეს, თანამესაკუთრეთა საერთო სარგებლობაში რჩება. აღნიშნული, თავისი არსით, ეწინააღმდეგება, როგორც სამოქალაქო კოდექსით საერთო საკუთრების გაუქმების იდეას, რა დროსაც თანასაკუთრების რეჟიმმა უნდა შეწყვიტოს არსებობა არა ნაწილობრივ, არამედ სრულად, ასევე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მიერ დამკვიდრებულ ერთგვაროვან პრაქტიკასაც, რაც აპელანტ მ. გ.-ს სააპელაციო საჩივრის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმის უპირობო საფუძველია.

13. სააპელაციო სასამართლო ყურადღებას მიაქცევს საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 964-ე მუხლის პირველ ნაწილს, რომლის თანახმად, თუ საზიარო საგნის ნატურით გაყოფა გამორიცხულია, მაშინ იგი გაუქმდება საზიარო საგნის გაყიდვით და ამონაგების განაწილებით. შესაბამისად, საზიარო საგნის ნატურით გამიჯვნის შეუძლებლობა პირს არ უკარგავს უფლებას, საზიარო საგანზე საკუთრების უფლება კანონით გათვალისწინებული სხვა წესით დაიცვას, კერძოდ, საზიარო საგნის გაყიდვის შედეგად აღნიშნული უფლების გაუქმება მოითხოვოს. თუმცა, განსახილველ შემთხვევაში აპელანტი მხარის მიერ აღნიშნული უფლების რეალიზაცია მოთხოვნილი არ არის, შესაბამისად სასამართლო მოკლებულია შესაძლებლობას განსახილველი დავის ფარგლებში იმსჯელოს და მიიღოს გადაწყვეტილება ზემოაღნიშნულის თაობაზე. [მითითებულ მსჯელობას ავითარებს ასევე საქართველოს უზენაესი სასამართლოს სამოქალაქო სამეწარმეო და გაკოტრების საქმეთა პალატა 2011 წლის 22 ნოემბრის განჩინებაში სამოქალაქო საქმეზე №ას-954-992-2011.]

14. სამოქალაქო სამართალში მტკიცების ტვირთის გადანაწილების სამართლიანი და ობიექტური სტანდარტი არსებობს. საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის მე-4 და 102-ე მუხლების თანახმად, სამართალწარმოება შეჯიბრებითობის საფუძველზე მიმდინარეობს. მხარეები სარგებლობენ თანაბარი უფლებებითა და შესაძლებლობებით, დაასაბუთონ თავიანთი მოთხოვნები, უარყონ ან გააქარწყლონ მეორე მხარის მიერ წამოყენებული მოთხოვნები, მოსაზრებები თუ მტკიცებულებები. მხარეები თვითონ განსაზღვრავენ თუ რომელი ფაქტები უნდა დაედოს საფუძვლად მათ მოთხოვნებს ან ეს ფაქტები, რომელი მტკიცებულებებით უნდა იქნეს დადასტურებული.

ამდენად, სამოქალაქო პროცესში სასამართლო შებოჭილია არა მარტო მხარეთა სასარჩელო მოთხოვნებისა თუ შესაგებლის ფარგლებით, არამედ მხარეთა მითითებებით, თუ რომელი ფაქტები უნდა დაედოს საფუძვლად მათ მოთხოვნებს ან რომელი მტკიცებულებებით უნდა იქნეს დადასტურებული. თითოეულმა მხარემ უნდა დაამტკიცოს გარემოებანი, რომლებზედაც იგი თავის მოთხოვნებსა და შესაგებელს ამყარებს. ამ გარემოებათა დამტკიცება თვით მხარეთა (მესამე პირთა) ახსნა განმარტებით, მოწმეთა ჩვენებით, წერილობითი თუ ნივთიერი მტკიცებულებებით და ექსპერტთა დასკვნებით შეიძლება. საქმის გარემოებები, რომლებიც კანონის თანახმად უნდა დადასტურდეს გარკვეული სახის მტკიცებულებებით, არ შეიძლება დადასტურდეს სხვა სახის მტკიცებულებებით. მხარეებს მითითებული ფაქტობრივი გარემოებების მტკიცების ტვირთი თანაბრად ეკისრებათ.

მოცემულ შემთხვევაში, ვინაიდან მოსარჩელე საზიარო უფლების ნატურით გამოყოფის გზით გაუქმებას მოითხოვდა, სწორედ მის მტკიცების საგანში შემავალ გარემოებას წარმოადგენდა ფაქტი მასზედ, რომ საზიარო საგნის დაყოფა ერთგვაროვან ნაწილებად ღირებულების შემცირების გარეშე შესაძლებელი იყო, რაც განსახილველ შემთხვევაში მ. გ.-ს მიერ სარწმუნო მტკიცებულებების წარდგენის გზით ვერ დადასტურდა.

15. ყოველივე ზემოაღნიშნულის შესაბამისად, სააპელაციო სასამართლო ასკვნის, რომ განსახილველ შემთხვევაში, სადავო საზიარო საგანი წარმოადგენს უძრავ ქონებას, რომლის თვისობრივი და კონსტრუქციული მდგომარეობიდან გამომდინარე, საზიარო უფლების გაუქმება ნატურით გაყოფის გზით შეუძლებელია, კერძოდ, სადავო უძრავი ქონება ვერ დაიყოფა ერთგვაროვან ნაწილებად საინჟინრო ნორმების დაცვით.

16. სასამართლოს აზრით, სააპელაციო საჩივარში მითითებული გარემოებები არ ქმნიან სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 393-ე და 394-ე მუხლებით გათვალისწინებულ შემადგენლობას და შესაბამისად, გასაჩივრებული გადაწყვეტილების გაუქმების პროცესუალურ-სამართლებრივ საფუძვლებს, შესაბამისად, სასამართლო ეთანხმება გასაჩივრებულ გადაწყვეტილებას და ასკვნის, რომ იგი უცვლელად უნდა იქნეს დატოვებული.

17. საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 55-ე მუხლის პირველი ნაწილის შესაბამისად, სასამართლოს მიერ საქმის განხილვასთან დაკავშირებით გაწეული ხარჯები და სახელმწიფო ბაჟი, რომელთა გადახდისაგან განთავისუფლებული იყო მოსარჩელე, გადახდება მოპასუხეს ბიუჯეტის შემოსავლის სასარგებლოდ, მოთხოვნათა იმ ნაწილის პროპორციულად, რომელიც დაკმაყოფილებულია. ამავე მუხლის მე-2 ნაწილის მიხედვით, სარჩელზე უარის თქმისას სასამართლოს მიერ გაწეული ხარჯები მოსარჩელეს სახელმწიფო ბიუჯეტის სასარგებლოდ გადახდება. სასამართლო განმარტავს, რომ საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 55-ე მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებულ სარჩელზე უარის თქმაში ასევე სარჩელის დაკმაყოფილებაზე უარის თქმაც იგულისხმება. შესაბამისად, აპელანტის მიერ გადახდილი სახელმწიფო ბაჟი, 160 ლარის ოდენობით, სახელმწიფო ბიუჯეტში უნდა დარჩეს.

ს ა რ ე ზ ო ლ უ ც ი ო ნ ა წ ი ლ ი

სააპელაციო სასამართლომ საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 386-ე, 389-ე, 390-ე, 55-ე მუხლებით, იხელმძღვანელა და

დ ა ა დ გ ი ნ ა

1. მ. გ.-ს სააპელაციო საჩივარი არ დაკმაყოფილდეს;

2. უცვლელად დარჩეს თბილისის საქალაქო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა კოლეგიის 2017 წლის 17 იანვრის გადაწყვეტილება;

3. აპელანტის მიერ გადახდილი სახელმწიფო ბაჟი დარჩეს სახელმწიფო ბიუჯეტში;

4. განჩინება შეიძლება გასაჩივრდეს საქართველოს უზენაეს სასამართლოში მისი სარეზოლუციო ნაწილის მე-5 პუნქტით გათვალისწინებული წესების დაცვით დასაბუთებული განჩინების ასლის ჩაბარებიდან 21 დღის ვადაში თბილისის სააპელაციო სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა პალატაში საკასაციო საჩივრის წარდგენის გზით;

5. განჩინების გასაჩივრების მსურველი მხარე, თუ ის ესწრება განჩინების გამოცხადებას ან მისთვის ცნობილია განჩინების გამოცხადების თარიღი, ვალდებულია, განჩინების სარეზოლუციო ნაწილის გამოცხადებიდან არა უადრეს 20 და არა უგვიანეს 30 დღისა, გამოცხადდეს თბილისის სააპელაციო სასამართლოში და ჩაიბაროს გადაწყვეტილების ასლი. წინააღმდეგ შემთხვევაში გასაჩივრების ვადის ათვლა დაიწყება განჩინების გამოცხადებიდან 30-ე დღეს. ამ ვადის გაგრძელება და აღდგენა დაუშვებელია.

საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 46-ე მუხლით გათვალისწინებული პირებისათვის, ასევე პატიმრობაში მყოფი იმ პირებისათვის, რომლებსაც არ ჰყავთ წარმომადგენელი, გადაწყვეტილების ასლის გაგზავნასა და ჩაბარებას უზრუნველყოფს სასამართლო ამავე კოდექსის 70-ე–78-ე მუხლებით დადგენილი წესით.